Thị trường xe năng lượng mới phụ thuộc rất nhiều vào giá pin cũng như tình trạng khan hiếm chip và các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang có những động thái điều chỉnh trước các biến động.

Theo dữ liệu từ Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, doanh số xe điện của quốc gia này tính đến tháng 10 đạt 5,28 triệu chiếc, tăng hơn 110% so với cùng kỳ năm ngoái. Tỷ lệ thâm nhập thị trường của xe điện cũng đã đạt hơn 30%, cho thấy ô tô điện dần tạo được sức hút và thay đổi thói quen của người tiêu dùng tại quốc gia tỷ dân.

Tuy nhiên, nhiều người không lạc quan về hiệu suất của thị trường xe điện vào năm 2023. So với năm nay, sẽ có nhiều biến số hơn trong năm tới và chúng có khả năng quyết định hướng đi của thị trường xe điện tại Trung Quốc.

Và có lẽ điều gây ra ảnh hưởng lớn nhất chính là những yếu tố liên quan đến pin. Chúng ta đều biết rằng chi phí pin chiếm gần 30% giá trị của một chiếc xe điện. Khi giá nguyên liệu thô để sản xuất pin tăng lên, chi phí của pin có thể sẽ chiếm hơn 40% hoặc thậm chí 50% giá trị của toàn bộ chiếc xe.

Từ đầu năm 2021, giá nguyên liệu thô để sản xuất pin đã tăng vọt. Giá của lithium cacbonat đã tăng từ 50.000 nhân dân tệ/tấn vào đầu năm ngoái lên 500.000 nhân dân tệ/tấn, tức tăng 10 lần. Vào tháng 11, con số này đã chạm mức 600.000 nhân dân tệ/tấn.

Giá của lithium cao có thể trì hoãn hoặc làm chậm tốc độ tăng trưởng trong lĩnh vực xe điện hóa. Điều này có nghĩa là các hãng ô tô điện có thể sẽ thu được ít lợi nhuận hơn, hoặc thậm chí thua lỗ nếu như không có những động thái điều chỉnh về giá.

Có dấu hiệu cho thấy các hãng ô tô của Trung Quốc đang bắt đầu cân nhắc sử dụng pin nhỏ hơn để bình ổn giá và giải pháp chính là xe Hybrid cắm sạc (PHEV) và xe điện mở rộng (EREV).

Lý do xe Hybrid (HEV) không được lựa chọn chính là do ở thời điểm hiện tại, các công ty Nhật Bản đang có lợi thế lớn trong lĩnh vực xe hybrid. Bởi vậy, các công ty Trung Quốc không có ý định cạnh tranh vào hướng sản phẩm này, trừ khi đó là biện pháp cuối cùng.

Tính đến 2021, đây là chiếc xe PHEV có phạm vi chạy ở chế độ thuần điện dài thứ hai thế giới, đạt 180 km theo chuẩn NEDC và chỉ xếp sau mẫu BMW i3 120 Ah REx (203 km theo chu trình EPA).

Để dễ hiểu hơn thì xe Hybrid cắm sạc là dòng xe có động cơ điện và một bộ pin để cung cấp năng lượng, đồng thời cũng có động cơ đốt trong và bình chứa nhiên liệu. Khi dùng pin, nó hoạt động như một chiếc xe điện và có thể cắm nguồn để sạc. Khi hết pin, nó sẽ hoạt động như những xe Hybrid thông thường, tức dùng động cơ đốt trong để chạy.

Trong khi đó, xe điện mở rộng (EREV) cũng được trang bị động cơ điện, động cơ đốt trong, pin và bình chứa nhiên liệu. Tuy nhiên, những mẫu xe này di chuyển hoàn toàn nhờ vào động cơ điện và động cơ đốt trong đóng vai trò như một máy phát điện để sạc năng lượng cho pin.

Lantu FREE (phiên bản phạm vi mở rộng), Cyrus Wenjie M5/M7, Changan Deep Blue SL03 và Nezha S (phiên bản phạm vi mở rộng) là những mẫu xe điện mở rộng (EREV) đã có mặt tại thị trường tỷ dân này.

Từ góc độ chi phí, pin được trang bị cho xe điện mở rộng (EREV) thường có công suất 30-45 kWh. Nếu nó được gắn trên một chiếc SUV cỡ vừa và lớn, quãng đường di chuyển thuần bằng điện sẽ vào khoảng 200 km. So với xe điện thuần túy, về mặt lý thuyết, chi phí pin sẽ chỉ bằng khoảng 50%.

Xét rằng giải pháp mở rộng phạm vi hoạt động chủ yếu được sử dụng trên các phương tiện cỡ trung và lớn (đặc biệt là SUV), giá của toàn bộ chiếc xe và tỷ lệ vật liệu pin thực tế trong giá thành của toàn bộ phương tiện cũng theo đó mà chiếm tỷ lệ thấp hơn khi so với xe thuần điện.

Hiện tại, pin của xe Hybrid cắm sạc thường nhỏ hơn so với pin của xe điện mở rộng, do đó chi phí về pin trên những mẫu xe này cũng sẽ thấp hơn nhiều. Tuy nhiên, yêu cầu về động cơ của xe Hybrid cắm sạc lại cao hơn khi so với động cơ trên xe điện mở rộng.

Việc mở rộng dòng sản phẩm xe điện đồng nghĩa với việc các công ty ô tô không mấy lạc quan về việc giá nguyên liệu thô để sản xuất pin sẽ giảm mạnh vào năm 2023, hoặc ít nhất là quay trở lại mức giá hồi đầu năm 2022.

Tất nhiên, ngoài pin thì việc thiếu chip cũng được xem xét là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của xe điện tại Trung Quốc. Năm nay, nhiều hãng xe nội địa của quốc gia này đã phải giảm số lượng sản xuất do thiếu chip. Điều này được hiểu rằng tác động của "sự thiếu hụt lõi" sẽ kéo dài đến năm 2023 và vẫn còn một khoảng cách tương đối lớn về nguồn cung chip.

Mặc dù các nhà sản xuất chip lớn như TSMC và Infineon đã mở rộng sản xuất, nhưng sẽ mất thời gian để đạt công suất. Dưới ảnh hưởng của "sự thiếu hụt lõi", thị trường xe điện của Trung Quốc trong năm tới vẫn còn nhiều biến số.