Chỉ cần lên mạng gõ từ khóa "mua tem kiểm định", hàng loạt hội nhóm làm giấy chứng nhận đăng kiểm, tem kiểm định giả xuất hiện.

Tại hai nhóm "Làm tem kiểm định giả" có số lượng thành viên từ 1.000 - 1.200 người, liên tục xuất hiện những bài đăng có nhu cầu mua giấy chứng nhận, tem đăng kiểm từ xe ô tô con, xe bán tải đến cả xe khách tuyến cố định.

Cùng đó là những dòng tin chào hàng về việc có thể làm bất kỳ giấy tờ nào, bao gồm cả giấy đăng kiểm, tem nộp phí bảo trì đường bộ. Giá mỗi bộ giấy chứng nhận và tem đăng kiểm giả dao động từ 1,5 – 2 triệu đồng.

Tìm hiểu của PV, các xe sử dụng giấy chứng nhận đăng kiểm, tem kiểm định giả đa số đã hết hạn kiểm định và không đảm bảo các điều kiện về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp là xe gian, không có giấy tờ hợp pháp, hoặc xe "ngân". Đây là xe vay tiền ngân hàng để mua, đang được thế chấp nhưng chủ sở hữu lại mang đi bán hoặc cầm cố, muốn lưu hành trên đường phải sử dụng những loại giấy tờ giả, bao gồm cả đăng kiểm, đăng ký xe, thậm chí là giấy biên nhận thế chấp của ngân hàng.

Tại các hội nhóm như "Mua bán xe ngân - Lào - Campuchia" xuất hiện nhan nhản những bài đăng rao bán các loại xe này với giá chỉ bằng 1/2 - 1/3 so với thị trường. Đơn cử, xe Toyota Vios 2020, Hyundai Accent 2019, Mazda CX8 2021 là những xe "ngân" đang được một tài khoản Facebook rao bán chỉ từ hơn 100 triệu đồng đến hơn 300 triệu đồng.

Phát hiện không dễ

Theo lãnh đạo một trung tâm đăng kiểm ở Hà Nội, nếu chủ xe đưa ô tô đi đăng kiểm xuất trình giấy chứng nhận đăng kiểm giả chắc chắn sẽ bị phát hiện. Bởi trên giấy có dấu hiệu bảo mật, chống giả mạo, có mã hiệu đăng kiểm Việt Nam in chìm.

Ngoài ra, các đăng kiểm viên, nhân viên nghiệp vụ cũng được tập huấn về cách nhận biết giấy đăng kiểm thật/giả. Tại các trung tâm đăng kiểm hiện đều trang bị máy soi phát hiện tiền giả cũng như giấy chứng nhận đăng kiểm giả, nên rất khó có thể qua mắt.

Tuy nhiên, với lực lượng tuần tra kiểm soát trên đường vẫn gặp khó khăn. Lãnh đạo Trạm CSGT Hàm Yên (Phòng CSGT Công an tỉnh Tuyên Quang) cho biết, qua nghiệp vụ kiểm tra giấy tờ, nếu có dấu hiệu nghi vấn sẽ thực hiện tra cứu thông qua phần mềm của Cục Đăng kiểm VN.

Khi nhập thông tin biển số xe cũng như mã giấy chứng nhận đăng kiểm nếu phát hiện không đồng nhất, không có thông tin, sẽ tiếp tục đấu tranh để chứng minh tài xế sử dụng đăng kiểm giả. Tuy nhiên, điều này hiện còn phụ thuộc vào nghiệp vụ, kinh nghiệm của mỗi cán bộ, chiến sỹ CSGT.

Cấp chứng nhận điện tử thay bản giấy

Theo lãnh đạo Phòng Kiểm định xe cơ giới, Cục Đăng kiểm VN, hiện đơn vị này đang xây dựng phần mềm liên thông cơ sở dữ liệu phương tiện để triển khai cấp giấy chứng nhận đăng kiểm điện tử thay cho bản giấy hiện nay. Đồng thời, sẽ tích hợp mã QR trên tem kiểm định của ô tô, dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm nay.

Khi triển khai, quá trình kiểm tra phương tiện, lực lượng chức năng chỉ cần quét mã QR trên tem kiểm định sẽ tra cứu được đầy đủ thông tin phương tiện trong hệ thống cơ sở dữ liệu về đăng kiểm xe.

Từ đó có thể triệt để ngăn chặn việc sử dụng tem kiểm định giả. Vì nếu dùng tem giả, khi quét sẽ không thể tra cứu thông tin phương tiện.

Đại diện một trung tâm đăng kiểm ở Hà Nội cho biết, có nhiều lý do phương tiện đến thời hạn đăng kiểm nhưng không đi kiểm định mà sử dụng giấy đăng kiểm giả như: Phương tiện đã hoán cải, phương tiện hết niên hạn sử dụng, phương tiện bị các lỗi kỹ thuật khác… dẫn tới không đủ điều kiện để đăng kiểm phương tiện.

Các phương tiện này không đảm bảo an toàn, khi cố tình tham gia giao thông có thể gây ra các sự cố đáng tiếc như trục trặc kỹ thuật, mất phanh, mất lái, đặc biệt là các xe kinh doanh vận tải. Vì thế, hành vi này cần phải được ngăn chặn kịp thời.

Một lãnh đạo trung tâm đăng kiểm ở Hà Nội nhìn nhận, việc bỏ giấy chứng nhận đăng kiểm không chỉ giúp tiết kiệm chi phí trong việc in ấn mà còn giải quyết được tình trạng làm giả, sử dụng giấy chứng nhận đăng kiểm giả.

"Tuy nhiên, hiện dữ liệu hồ sơ trực tuyến phương tiện còn thiếu hình ảnh xe, cần bổ sung để dữ liệu được toàn diện, giúp nâng cao hiệu quả kiểm tra, kiểm soát của lực lượng làm nhiệm vụ trên đường", vị này góp ý.

Dùng đăng kiểm giả có thể bị phạt tù

Theo luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng Văn phòng luật sư Tinh thông Luật, hành vi làm giả hoặc sử dụng giấy chứng nhận đăng kiểm giả có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức, tội sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức, với khung hình phạt cao nhất là 3 - 7 năm tù giam.

Trường hợp chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự, người điều khiển phương tiện có thể bị phạt tiền từ 4 - 6 triệu đồng đối với hành vi sử dụng giấy đăng ký xe, giấy chứng nhận, tem kiểm định không do cơ quan có thẩm quyền cấp theo quy định tại Nghị định số 123/2021.

Tìm hiểu của PV, tại dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ, Bộ Công an đề xuất vẫn giữ mức phạt tiền như trên, bổ sung thêm mức phạt trừ 2 điểm GPLX.

Trường hợp sử dụng giấy đăng kiểm, tem kiểm định giả hoặc bị tẩy xoá mà không có giấy đăng ký xe, giấy đăng ký xe giả hoặc không chứng minh được nguồn gốc xuất xứ xe, sẽ bị tịch thu phương tiện.

Lãnh đạo Trạm CSGT Hàm Yên cho biết, đây là chế tài cần thiết để ngăn chặn xe gian, xe hết niên hạn, không đảm bảo an toàn kỹ thuật tham gia giao thông.

Cùng với việc tích hợp mã QR trên tem kiểm định của ngành GTVT giúp lực lượng chức năng dễ dàng phát hiện các xe nghi vấn, việc tịch thu phương tiện xe gian sẽ góp phần nâng cao nhận thức của người dân.

Theo đại diện Cục CSGT, tình trạng các phương tiện không đủ điều kiện an toàn kỹ thuật nhưng vẫn tham gia giao thông gây ra hiểm họa rất lớn.

Điển hình như vụ TNGT giữa xe "hổ vồ" BKS 88C - 288.49 (chở quá tải 74% và hết hạn kiểm định) với xe máy làm 4 người tử vong, xảy ra vào trưa 16/7, ở xã Dương Liễu, huyện Hoài Đức, Hà Nội.

Thời gian qua, Cục CSGT thường xuyên chỉ đạo các lực lượng tuyên truyền, xử lý nghiêm minh các phương tiện không đảm bảo an toàn kỹ thuật tham gia giao thông đường bộ, đặc biệt trên các tuyến cao tốc và các phương tiện kinh doanh vận tải hàng hóa, hành khách.

Hoàng Lam