Ôtô cần nhiều loại dầu nhớt và chất lỏng khác nhau để duy trì hoạt động ổn định và bền bỉ. Không kiểm tra và thay thế định kỳ các loại dung dịch này có thể khiến xe giảm hiệu suất, hao xăng hoặc hư hỏng nặng nề.

Có 6 loại dung dịch, chất lỏng chính trên ôtô, bao gồm dầu nhớt động cơ, dầu hộp số, dầu phanh, dầu trợ lực lái, nước làm mát và nước rửa kính. Đây là những loại dung dịch không thể dùng vĩnh viễn, mà có độ hao mòn tự nhiên trong quá trình sử dụng.

Dầu động cơ

Nhiệm vụ chính của dầu động cơ là bôi trơn và bảo vệ các chi tiết chuyển động trong máy, giảm tối đa tác hại của ma sát khi động cơ hoạt động. Ngoài ra dầu nhớt còn có chức năng làm sạch, ngăn ngừa ăn mòn và hỗ trợ tản nhiệt cho động cơ. Do đó, đây là một trong những loại dung dịch quan trọng nhất trên ôtô, phải được thay thế định kỳ theo sách hướng dẫn của nhà sản xuất, thông thường là mỗi 5.000-10.000 km, hoặc mỗi 3 tháng tùy vào dòng xe.

Nếu không thay thế định kỳ, dầu nhớt sẽ bay hơi, hao mòn, cô đặc vì trộn bụi kim loại, muội than, kết quả là động cơ thiếu bôi trơn, gây hư hại hoặc thậm chí là bó máy vì quá nhiệt nếu dầu ở mức quá thấp, động cơ hoạt động cường độ cao.

Đa số các xe hiện nay đều có đèn cảnh báo khi xe thiếu dầu nhớt động cơ. Những dấu hiệu để nhận biết động cơ thiếu dầu khác bao gồm tiếng động lạ từ khoang động cơ khi hoạt động, mùi khét do dầu cháy vì quá nhiệt, mức dầu thấp, dầu loãng, có màu đen khi kiểm tra bằng que thăm dầu.

Dầu hộp số

Tương tự như dầu động cơ, dầu hộp số dùng để bôi trơn và bảo vệ các chi tiết chuyển động bên trong hộp số. Vì hộp số không hoạt động nặng như động cơ, nên một số nhà sản xuất có cam kết dầu hộp số từ nhà máy có thể hoạt động đến hết vòng đời của xe. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo dầu hộp số sẽ xuống cấp theo thời gian, do đó cần nên thay khi đã tới hạn để giúp hộp số hoạt động trơn tru và bền bỉ hơn. Thông thường dầu hộp số nên được thay mỗi 80.000-100.000 km, hoặc mỗi 8-10 năm.

Các dấu hiệu để tài xế nhận biết cần nên thay dầu hộp số bao gồm xe chậm chuyển số khi tăng tốc hoặc giảm tốc, bị "kẹt" hoặc "trượt" số, có tiếng động lạ khi thao tác chuyển số, xe bị giật về phía trước khi tăng ga. Việc thay dầu hộp số nên được thực hiện ở các cơ sở bảo dưỡng chính hãng.

Dầu phanh

Hệ thống phanh sẽ không thể hoạt động nếu thiếu dầu phanh. Khi tài xế nhấn bàn đạp phanh, lực sẽ chuyển thành áp suất nén dầu phanh lại, sau đó áp suất này được truyền đến piston phanh, tạo ra lực kẹp đĩa phanh để xe giảm tốc độ.

Các xe hiện nay đa số đều có cách để tài xế kiểm tra lượng dầu phanh có đủ hay không, thông thường ở khoang máy. Nếu dầu phanh quá thấp tài xế có thể mua cùng loại (thông tin này có trong sổ hướng dẫn sử dụng xe) để châm thêm. Các chuyên gia cho rằng dầu phanh nên được thay thế mỗi 2 năm hoặc 50.000 km.

Các dấu hiệu cho thấy xe đang thiếu dầu phanh hoặc cần kiểm tra, thay thế bao gồm bàn đạp phanh không còn độ nhạy như trước, bàn đạp bị rung khi nhấn, có tiếng động lạ khi phanh, màu dầu phanh thay đổi, xe khi phanh bị xỉa về bên trái hoặc phải do lực phanh không đều.

Dầu trợ lực lái

Đối với những xe có hệ thống trợ lực lái thủy lực, dầu trợ lực lái giúp tài xế xoay trở vô-lăng nhẹ nhàng và dễ dàng hơn, qua đó giúp tăng cảm giác lái và độ an toàn cho xe. Dầu trợ lực lái không hao mòn nhanh, do đó thời gian thay thế sẽ lâu hơn các loại dung dịch khác trên xe. Thông thường nên thay dầu trợ lực lái mỗi 60.000-80.000 km.

Khi dầu trợ lực thái cần thay thế, xe thường có những biểu hiện như vô-lăng khó xoay trở, cần nhiều lực để xoay hoặc có tiếng động lạ khi chuyển hướng.

Nước làm mát

Nước làm mát giúp động cơ xe không bị quá nhiệt khi hoạt động, giúp kéo dài tuổi thọ của động cơ và các chi tiết máy móc khác bằng cách giữ nhiệt độ luôn ở mức ổn định. Khi xe thiếu nước làm mát, động cơ xe nóng nhanh hơn, thường được thể hiện qua màn hình lái của xe. Thông thường nhiệt độ tối ưu khi xe hoạt động trong khoảng 75-105 độ C.

Khi xe thiếu nước làm mát, tài xế có thể tự châm thêm đúng loại có ghi rõ trong sổ hướng dẫn sử dụng, lưu ý thực hiện khi máy nguội vì lúc động cơ nóng, mở nắp nước làm mát ra sẽ khiến nước lúc này đang sôi bắn vào người gây bỏng. Ngoài ra nước làm mát nên được thay thế mới hoàn toàn mỗi 50.000 km hoặc 3 năm, tùy vào loại xe và hãng sản xuất.

Nước làm mát được sử dụng trong một hệ tuần hoàn kín, bởi vậy lượng nước mất đi do bay hơi hoặc thẩm thấu tự nhiên là rất thấp. Nếu xe bị thiếu nước làm mát, bên cạnh châm thêm nước cần kiểm tra hệ thống để xác định nước bị thất thoát bằng đường nào, như rò rỉ ống dẫn, két nước hay rơi vào buồng đốt...

Nước rửa kính

Nước rửa kính quan trọng trong việc đảm bảo kính chắn gió của xe luôn sạch sẽ trong bất kỳ điều kiện nào. Thiếu nước rửa kính, cần gạt nước không còn hoạt động trơn tru, và không còn tác dụng gạt sạch mọi chất bẩn trên kính chắn gió.

Thông thường tài xế có thể nhận biết thiếu nước rửa kính qua màn hình lái trong xe. Việc châm nước rửa kính cũng rất đơn giản, có thể thực hiện tại nhà. Chỉ cần đổ dung dịch nước rửa kính vào họng dẫn, thường nằm ở trong khoang máy. Lưu ý không nên sử dụng nước lã hoặc tự pha xà phòng, nước rửa bát để thay thế cho dung dịch vệ sinh kính chuyên dụng, vì có thể làm tắc vòi phun, hoặc lão hóa cao su, bề mặt kính.

Tân Phan (theo AutoZone)